Hans van Zanten
Hieronder enkele alinea's van een artikel dat ik rond kerstmis geschreven heb: 'Een Mens Van Gebed', met inspiratie van Thomas Merton. Passend in deze week van gebed, dacht ik zo. Het hele artikel lees je hier op mijn website, onder de video.
Geen dood en geen vrees
Jezus bracht Liefde in praktijk, in zijn dagelijks leven. Liefde is vereniging met De Ander. Zo dikwijls en zoveel dat een mens verenigd raakt met het Alomvattende, Het Eeuwige. Dat is de weg. Bij elke ontmoeting die Jezus had groeide die liefde meer en meer. Bij elke ontmoeting werd De Mens meer en meer verenigd met De Eeuwige en het brandende verlangen vervuld.
Gaan tot het bittere eind is de zoete smaak van het hart binnen gaan. Geen dood en geen vrees, zegt Thich Nhat Hanh. Het bittere is onze innerlijke strijd tussen Eros en Thanatos, het verlangen naar Eenheid en de angst voor Eenheid. Dat is ons kruis, individueel en collectief.
Het begeleiden van De Mens, terug naar het huis van het Eeuwige is 'Christus worden'. Eenmaal thuis aangekomen zijn we De Verloste. De weg die Jezus aangeeft is de praxis van de liefde, het verenigen met al wat je op je weg tegen komt, onvoorwaardelijk en steeds weer opnieuw. Dit te doen en vol te houden tegen alle weerstand in, is alleen met een innerlijke houding mogelijk die gegrond is in spontane Liefde.
Een mens van gebed
Hier kom ik bij waarmee ik begon. "iedere christen zou een mens van gebed moeten zijn.'' Het levensverhaal van Jezus klinkt als een spannende actiefilm, Jezus Christ Superstar. Maar ik denk dat hij zich heel wat keren in stilte teruggetrokken heeft om zijn weg te kunnen gaan. Denk alleen al aan de bekende 40 dagen in de woestijn.
Een mens die de weg van de liefde wil gaan kan niet zonder gebed. Het gebed is niet alleen een middel om het gaan van die weg te bevestigen en te versterken. Een gebed is ook een doel in zichzelf. Bidden is dan je in de Aanwezigheid van De Eeuwige te weten en te voelen. Dat geeft troost, kracht, helderheid, vertrouwen en overgave.
Dat soort gebed is een heel ander gebed dan de routineuze dreunen waarmee ik in de kerk en op het seminarie ben opgevoed. Dit gebed heeft intentie en motivatie. Dit gebed is de handen openen voor hulp onderweg naar daar waar het onbekend voor je is. Ondanks alle obstakels die je zult tegenkomen, ondanks alle weerstand, ga je door te bidden die hulp voelen.
Het hart dat luistert
Het verrassende vind ik steeds weer dat die hulp van binnenuit komt. Als ik in de stilte van meditatie bid lijkt het alsof er een licht schijnt op plekken die tot dan duister waren. Duister is dan een woord voor angst, onzekerheid, twijfel, onverschilligheid, woede en andere gevoelens die De Mens in de strijd gooit om te overleven.
Thomas Merton: "Wat men ook moge denken van gemeenschappelijke vieringen met allerlei gezangen en uitingen van persoonlijk gevoel - en zonder twijfel moeten die er ook zijn - het meditatieve gebed is het gebed in stilte, in eenvoud, overwegend. Het is een diepe persoonlijke een-wording door een aandachtig, zorgvuldig luisteren van het 'hart'. Meestal loopt zulk gebed niet uit op jubel of enig merkbaar gevoel: het is immers een woordeloze en totale overgave van het hart, in stilte."
Izaak van Nineve, de Syrische monnik: "Heb de stilte lief boven alles. Ze brengt een vrucht voort die geen tong kan beschrijven. Aanvankelijk moeten we onszelf geweld aan doen om in stilte te verwijlen. Maar dan wordt in ons iets geboren dat ons naar de stilte trekt. Moge God u de ervaring schenken die uit stilte geboren wordt. Als ge u hierin maar oefent zal een onvermoede dageraad voor u opgaan....... Na enige tijd wordt in het hart een zekere zoetheid geboren en het lichaam wordt er bijna onweerstaanbaar toe aangetrokken stil te blijven."
Ons Innerlijk Heiligdom
Ingaan in het hart, overgave aan het hart. Wat is dan dat hart? Als je het voelt, weet je het. Als je het niet voelt, zoek je het. Als het je onverschillig is, overvalt het je. Ons hart kunnen we ervaren als onze diepste grond, dichterbij onszelf dan wij zelf zijn. Het is de poort naar het Onbekende dat toch Aanwezig is, ons innerlijk heiligdom. (Thomas Merton) Ingaan in het hart is ingaan in de stilte. Woorden zoals ik die hier schrijf zijn de taal van de mens. De taal van God, het Eeuwige, is stilte.
Waar we ook zijn op onze weg, steeds weer is de volgende stap je eerste stap op weg naar vervulling van wat je het liefste is. Jezus was die opmerkelijke mens die liet zien hoe je de grenzen en beperkingen van het Zelf kunt doorbreken. Soms moet je daarvoor de woestijn in. Om in stilte te bidden en in de liefde van het Eeuwige te verwijlen.
Boek:
Contemplatief gebed. Thomas Merton, 2de druk 2015, uitgeverij Meinema, Zoetermeer